Warszawa, dnia 10.10.2025 r.
Pan Prezydent RP Karol Nawrocki
Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
ul. Wiejska 10
00-902 Warszawa
/Skrytka ePUAP: KPRP/SkrytkaESP/
Szanowny Panie Prezydencie,
Światowy Kongres Polaków, jako organizacja społeczna działająca od wielu lat na rzecz umacniania więzi narodowych, wspierania Polonii i Polaków mieszkających poza granicami Ojczyzny oraz ochrony ich praw obywatelskich i rodzinnych, zwraca się do Pana Prezydenta z apelem o podjęcie interwencji w dramatycznej sprawie rodziny Klamanów – obywateli polskich zamieszkałych w Polsce, których trzy małoletnie córki zostały w czerwcu 2024 przymusowo odebrane przez Komisję Socjalną w Eksjö na podstawie wyroku sądu administracyjnego w Jönköping z Królestwa Szwecji.
Od momentu odebrania dzieci rodzinie upłynęło kilkanaście miesięcy, a mimo zaangażowania prawników, organizacji społecznych oraz przedstawicieli polskiej dyplomacji, los dzieci wciąż pozostaje niezmieniony. Dziewczynki zostały rozdzielone i umieszczone w trzech odrębnych, obcojęzycznych rodzinach zastępczych, co pozbawiło je wzajemnego kontaktu, a także kontaktu z rodzicami, kulturą i językiem polskim. W ocenie Światowego Kongresu Polaków – działającego na rzecz ochrony praw człowieka i rodziny – stanowi to rażące naruszenie podstawowych zasad prawa międzynarodowego, konwencji europejskich oraz wartości humanistycznych.
1. Naruszenie prawa do rodziny, języka i tożsamości narodowej
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 18 i 48 jednoznacznie stanowi, że małżeństwo, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. Dzieci obywateli polskich – bez względu na miejsce pobytu – mają prawo do wychowania w kulturze narodowej oraz do poszanowania ich tożsamości językowej i kulturowej.
Żadanie urzędu socjalnego w Eksjö przekazania mu trzech sióstr Klaman było wobec wymeldowania się rodziny Klaman ze Szwecji środkiem nieproporcjonalnym w stosunku do potrzeb dzieci oraz do kształtowania relacji miedzyludzkich i w tym sensie naruszeniem art, 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Z relacji rodziny oraz obserwatorów wynika, że dzieci – mimo trudnych doświadczeń – wciąż mówią o pragnieniu powrotu do Polski i życia z rodzicami. Ich głos, zgodnie z zasadami Konwencji o Prawach Dziecka (art. 12 i 20), powinien być wysłuchany i uwzględniony przy podejmowaniu decyzji dotyczących ich losu.
2. Wygaśnięcie ścieżki prawnej w Szwecji i konieczność interwencji międzynarodowej
Sprawa została rozpatrzona przez wszystkie instancje szwedzkiego wymiaru sprawiedliwości – od sądów administracyjnych w Jönköping po Najwyższy Sąd Administracyjny (Högsta förvaltningsdomstolen). Wszystkie orzeczenia utrzymały w mocy decyzję o rozdzieleniu dzieci, nie uwzględniając ani stanowiska rodziców, ani interwencji Ministerstwa Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, które proponowało rozwiązanie oparte na umieszczeniu dziewczynek w jednej rodzinie zastępczej w Polsce.
Tym samym wyczerpana została droga krajowa, a jedyną możliwością pozostaje wniesienie skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (ETPC). Zgodnie z terminami proceduralnymi, wniosek powinien zostać złożony do dnia 25 października 2025 roku.
Światowy Kongres Polaków, działając społecznie, pomaga rodzinie w przygotowaniu dokumentacji do tej skargi. Niestety, koszt tłumaczeń przysięgłych dokumentów urzędowych i sądowych z języka polskiego i szwedzkiego znacząco przekracza możliwości finansowe rodziny, jak również osób wspierających.
Brak środków na tłumaczenia stanowi obecnie główną przeszkodę w skutecznym wniesieniu skargi, która mogłaby nie tylko przywrócić dzieciom prawo do rodziny, ale również stać się precedensem chroniącym inne polskie rodziny w podobnych sytuacjach w Europie.
3. Kontekst społeczny i polityczny
Z doświadczeń naszych struktur zagranicznych oraz współpracujących organizacji wynika, że praktyka odbierania dzieci rodzinom cudzoziemskim w Szwecji ma charakter systemowy i często prowadzi do trwałego zerwania więzi rodzinnych. Problem ten był wielokrotnie podnoszony przez media oraz środowiska prawnicze – także w kontekście naruszania art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego).
Sprawa Klamanów nie jest więc przypadkiem odosobnionym, lecz stanowi część szerszego zjawiska, wobec którego Polska – jako państwo członkowskie Unii Europejskiej – ma moralny i polityczny obowiązek reagować. Milczenie lub brak skutecznej interwencji może być odczytywane jako przyzwolenie na dyskryminację obywateli polskich za granicą. Światowy Kongres Polaków apeluje zatem o podjęcie działań dyplomatycznych na szczeblu prezydenckim i rządowym, które umożliwiłyby ponowne rozpatrzenie sprawy w duchu humanitaryzmu, poszanowania prawa do rodziny i dobra dziecka.
4. Misja i rola Światowego Kongresu Polaków
Światowy Kongres Polaków od lat prowadzi działania mające na celu zwiększenie poziomu ochrony prawnej Polaków na świecie, w tym poprzez projekty edukacyjne, współpracę z polską diasporą i instytucjami europejskimi, a także inicjatywy takie jak Światowa Akademia Prawa, wzorowana na Europejskiej Akademii Prawa w Trewirze.
Naszą misją jest nie tylko integracja środowisk polonijnych, lecz także działanie na rzecz rzeczywistego bezpieczeństwa prawnego Polaków za granicą. Sprawa Klamanów dotyka sedna tej misji – ochrony rodziny, języka i godności człowieka w kontekście międzynarodowym.
Dlatego z pełnym przekonaniem apelujemy o wsparcie ze strony Głowy Państwa. Interwencja Prezydenta Rzeczypospolitej może mieć znaczenie przełomowe, zarówno dla tej rodziny, jak i dla tysięcy Polaków żyjących poza granicami kraju.
5. Wnioski i prośby
W imieniu Zarządu Światowego Kongresu Polaków zwracamy się do Pana Prezydenta z prośbą o:
-
Podjęcie interwencji dyplomatycznej i politycznej w obronie dzieci – obywateli polskich – przetrzymywanych w Szwecji wbrew ich dobru i prawu międzynarodowemu.
-
Udzielenie wsparcia finansowego lub organizacyjnego w zakresie zapewnienia tłumaczeń przysięgłych dokumentów niezbędnych do wniesienia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
-
Rozważenie objęcia sprawy honorowym patronatem Prezydenta RP, jako symbolicznego wyrazu troski o polskie rodziny i dzieci za granicą.
-
Zainicjowanie szerszego dialogu międzynarodowego w ramach Unii Europejskiej dotyczącego standardów ochrony rodziny i praw dziecka w państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków dyskryminacji cudzoziemców.
Szanowny Panie Prezydencie,
sprawa ta jest nie tylko dramatem jednej rodziny, ale także sprawdzianem skuteczności Państwa Polskiego w ochronie swoich obywateli. Jesteśmy przekonani, że osobiste zaangażowanie Pana Prezydenta będzie nie tylko wyrazem solidarności z pokrzywdzonymi, lecz także sygnałem, że Polska nie pozostawia swoich obywateli samych w obliczu niesprawiedliwości.
Z wyrazami najwyższego szacunku
dr Krystyna Krzekotowska
Prezes Zarządu
Światowego Kongresu Polaków
Jacek Gancarson
Dyrektor Biura
Światowego Kongresu Polaków
Załączniki:
Link do materiałów informacyjnych i źródeł medialnych